Kronik hastalıkların en önemli özelliği, aile hikayesi ve genetik temel gibi bazı değiştirilemez etkenlerin dışında altta yatan nedenlerin birçoğunun tamamen önlenebilir risk faktörleri olmasıdır. Bu risk faktörlerinin önde gelenleri sağlıksız beslenme,yetersiz hareket ve obezitedir. Sağlıksız beslenme sonucu obezite ve Tip 2 diyabet riski artmaktadır.
Yetişkinler için sağlıklı beslenme önerileri şunlardır:
- Tam buğday ürünleri tüketilmelidir. (tam buğday ekmeği, yulaf ve çavdar ürünleri ,bulgur)
- Günlük 400 gram (5 porsiyon) sebze ve meyve tüketilmelidir. (1 porsiyon meyveler:1 orta boy şeftali / 1 orta boy armut / 1 orta boy portakal / 1 orta boy greyfurt / 2 mandalina / 1 orta boy nar / 3 küçük hurma gibi)
- Basit şekerlerden alınan enerji toplam enerjinin %10’unun az olmalıdır. (basit şekerler: çay şekeri, bal, reçel, pekmez, şekerlemeler gibi kan şekerini hızlı yükselten genellikle de besleyici değeri daha düşük olan gruptur. )
- Yağlardan gelen enerji, toplam enerjinin %30’undan az olmalıdır. ( günlük toplam enerji ihtiyacı kadınlarda ortalama 2100 kcal,erkeklerde 2800 kkcal’dir.)
- Tuz tüketimi günlük 5 gramın altında (silme bir tatlı kaşığı veya tepeleme bir çay kaşığı ) ve iyotlu tuz olmalıdır.
Kardiyovasküler hastalıklar ve diyabet gibi kronik hastalıklar ileri yaş gruplarının risk altında olduğu düşünülmesine rağmen genç bireyleri de etkileyen önemli halk sağlığı sorunları oldukları yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde Tip 2 diyabet sıklığı hızla artmaktadır ve 2030 yılında Dünya çapında yaygınlığın %4.4 olması beklenmektedir.
Sigara diyabetli bireylerde hem büyük hem de küçük damar hasarını hızlandırır. Sigara kullanan bireyler Bakanlığımızın yürüttüğü “Sigarayı Bıraktırma” programı ile sigarayı bırakmalıdır. Bırakmış olan bireylerin tekrar başlamaması için eğitimler sürdürülmelidir. Diyabetli bireylerin alkol kullanımı önerilmez. Alkol alımı kan şekeri kontrolünü bozar, hipoglisemiye ve kan yağları yüksekliğine neden olabilir. Koma, akut kalp-damar olaylar ve karaciğer yağlanması gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kaynak: http://beslenme.gov.tr (Erişim Tarihi: 03.03.2016)